Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2021

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ"

 


Διάβασα αυτές τις ημέρες με μεγάλο ενδιαφέρον το βιβλίο του Γιάννη Δενδρινού με τίτλο «Σπασμένες Γραμμές», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις: Ενύπνιο.

Τον Γιάννη, τον γνωρίζω από παιδί ακόμη του Δημοτικού, που ξεχώριζε για την επιμέλειά του στα μαθήματα, το χαμηλό του προφίλ, το ήθος του, την άριστη οικογενειακή του ανατροφή, αλλά και τις λαμπρές μετέπειτα πανεπιστημιακές του σπουδές. Έτσι, χωρίς να είμαι ειδικός στον τομέα της Λογοτεχνίας, θέλω να παρουσιάσω το βιβλίο του με τον δικό μου τρόπο, γιατί θεωρώ ότι το πόνημά του αυτό αποτελεί το εφαλτήριο για περαιτέρω συγγραφική δραστηριότητα.

Το περιεχόμενο του βιβλίου του συγκαταλέγεται στο είδος αυτό της αφήγησης, που είναι χωρισμένο σε μικρο -  αλλά και νανο- διηγήματα. Ο συγγραφέας, παρόλο που αυτό το είδος της λογοτεχνίας έχει τη δική του δυσκολία (όπως επικαλούνται πολλοί ειδικοί) και δεν  είναι και τόσο δημοφιλές, κατορθώνει να το αναδείξει με ιδιαίτερη επιτυχία.

Ο άριστος χειρισμός της γλώσσας, το γεγονός ότι είναι χωρισμένο σε μικρά αυτοτελή κείμενα, που κρατούν ζωηρό το ενδιαφέρον του αναγνώστη, οι λεπτομερείς και ζωντανές περιγραφές του για το περιβάλλον που εκτυλίσσεται το γεγονός που αφηγείται, η πληθώρα των εικόνων που αναδύονται από την αφήγησή του και χρωματίζουν τον λογοτεχνικό του κείμενο, ο έξυπνος τρόπος που ολοκληρώνει τα αυτοτελή κείμενά του και πολλά άλλα, είναι ορισμένα στοιχεία που κατατάσσουν το βιβλίο του Γιάννη στα πονήματα, που διακρίνονται στον τομέα της Λογοτεχνίας.

Τον συγχαίρω και τον προτρέπω να συνεχίσει περαιτέρω τη λογοτεχνική συγγραφική του δραστηριότητα.

Γιάννης Δ. Καραντζής

Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2021

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΙΑΤΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ

 XΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Σχέση
Ουρανού
και γης
τα Χριστούγεννα
αφετηρία  φωτός
ένα παιδί ζωγραφίζει
τ' αστέρι
κρύβοντας μέσα τ' όνειρο
κι ας μην το ξέρεις.
Όλα κάθε χρόνο που γίνονται
με  χιλιάδες ευχές
όνειρα και ζωγραφιές.

Πρώτα η χαρά των παιδιών.
Λίγο το 'χεις να τη θυμούνται
το μίτο της ζωής ξετυλίγοντας
σαν κουβαλάνε ένα μερίδιο ευθύνης
τη γλώσσα των μεγάλων σαν  μιλούνε
μια καλημέρα αληθινή στα χρόνια τους
για το  εφ' όλης της  γης Ειρήνη;


Σωτήρης  Π. Βαρνάβας

Ποιητής, Καθηγητής Παν/μίου Πατρών



Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2021

Αφιέρωμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821

Η φωνή του Μεσολογγιού 

 

Μάθαμε την ιστορία του απ' το σχολείο

Κλειστήκανε είπε ο δάσκαλος στα τείχη

μέρες πολεμώντας

 τ' ανθρώπου το πρόσωπο να μη χαθεί

 να βρει το νόημα που του αξίζει.

 

Και ενόσω μιλούσε ο δάσκαλος για κείνους

και αίμα κυλούσε η μεγάλη μνήμη

μέσα έξω και γύρω από την τάξη

να μάθουνε οι  νέες μνήμες

να μνημονεύουνε στις άλλες

κι εκείνες παρακάτω να το πάνε,

 

παρακαλώντας κρατούσα  την ανάσα

το δέντρο Μεσολογγιού κι αλλού να πιάσει.

 

Έπειτα μας έδειξε το χάρτη.

 

Γύρω η θάλασσα μας είπε

τους έκανε νόημα να αντιταθούνε

Μεσολογγίτη  η αρετή εις τον αιώνα

τις άλλες θάλασσες να ταξιδεύει.

 

Κι η πέτρα από ασβεστόλιθο πιο πέρα

τους μίλησε κι εκείνη

μια συμφωνία κλείνοντας μαζί τους

λευκό τ' ασβέστη

 να χουν το νου τους να μην αλλοιωθεί.

 

Κι ο άνεμος με του ουρανού το νεύμα

πήρε το λόγο λέγοντας κι εκείνος  

το δίκιο  τους πως  θα φυσάει

όσο τη γη φωτίζει το φεγγάρι

κι όσο ανατέλλει ο ήλιος την ανατολή

 

Κ ι ενόσω τα πράγματα

μιλούσαν στη ψυχή τους

κι από ψυχή ακουστά οι τύραννοι δεν έχουν

Ελευθερία ή Θάνατος ακούστηκε βαθιά

 η φωνή του  Μεσολογγιού.

 

Την ακούω κάθε φορά

σαν ξεδιπλώνω  του κόσμου το χάρτη.

 

Σωτήρης Π. Βαρνάβας
από ιδιωτική συλλογή
 

 

Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2021

Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2021

Αναστοχαστικές προσεγγίσεις σε τυπικά και εναλλακτικά πλαίσια εκπαίδευσης

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Επιδίωξη του κάθε εκπαιδευτικού τόσο κατά τη διδασκαλία με τους μαθητές του όσο και κατά την διαδικασία του σχεδιασμού και της αναθεώρησης των διδακτικών του ενεργειών είναι να ενεργοποιηθούν οι ανώτερες γνωστικές λειτουργίες των μαθητών και του ιδίου, προκειμένου και η μάθηση να είναι αποτελεσματική, αλλά και ένας ενδεχόμενος σχεδιασμός/επανασχεδιασμός της διδασκαλίας του να επιφέρει θετικά αποτελέσματα.
Με άλλα λόγια πέρα από το «γιγνώσκειν», δηλαδή πέραν από τις αντιλήψεις, εμπειρίες, ιδέες και γνώσεις που έχουν αποκτηθεί, πρόθεση του εκπαιδευτικού για τους μαθητές και για τον ίδιο είναι να πραγματοποιούνται νοητικές διεργασίες για το «μετά» από αυτά, δηλαδή το άτομο να παρακολουθεί τον τρόπο λειτουργίας των γνωστικών του λειτουργιών και των συναισθημάτων του, να αναστοχάζεται, να παρεμβαίνει και να αυτορρυθμίζει τη συμπεριφορά του. Με άλλα λόγια να ενεργοποιούνται οι γνωστικές διεργασίες του «μεταγιγνώσκειν».
Στην προκειμένη περίπτωση ας εστιάσουμε σε μια από αυτές τις λειτουργίες του «μεταγιγνώσκειν» ή του «μετά» «μεταγιγνώσκειν», που είναι και ο αναστοχασμός (reflexivity), δηλαδή η διπλή επαναφορά στον νου του θέματος, η επανεξέταση του επιστήμονα - εκπαιδευτικού στο αντικείμενο και στη μέθοδο της επιστήμης του.
Με αυτές τις αναστοχαστικές προσεγγίσεις σε τυπικά και εναλλακτικά πλαίσια εκπαίδευσης καταπιάνεται το βιβλίο της Κατερίνας Γιόφτσαλη και της Χαρίκλειας Πίτσου, μέλη ΕΔΙΠ του ΤΕΕΠΗ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και του ΤΕΠΕΚΕ του Πανεπιστημίου Πατρών αντίστοιχα.
Στόχος του παρόντος πονήματος είναι ο μελλοντικός αλλά και ο εν ενεργεία εκπαιδευτικός, παρόλο που διαθέτει όλες αυτές τις μεταγνωστικές δεξιότητες, να εκπαιδευτεί συμμετέχοντας σε διαδικασίες αναστοχασμού, προκειμένου να αποκτήσει διάθεση εκπαιδευτικής κουλτούρας, βελτιώνοντας συνεχώς τις εκπαιδευτικές του πρακτικές. Μάλιστα, ειδικότερος στόχος του βιβλίου είναι ο εκπαιδευτικός να εφαρμόσει τις αναστοχαστικές του πρακτικές όχι μόνο σε επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης αλλά και σε εναλλακτικά πλαίσια εκπαίδευσης, δηλαδή στον χώρο εκείνον που πραγματοποιούνται εναλλακτικά προγράμματα εκπαίδευσης ή εμψύχωσης (ευάλωτοι πληθυσμοί, μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες κ.λπ.).
Για την ενδυνάμωση της αναστοχαστικής σκέψης του εκπαιδευτικού προτείνεται και αναλύεται διεξοδικά στο βιβλίο το μοντέλο της επαγγελματικής μάθησης, Lesson Study, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για τον επαγγελματία εκπαιδευτικό, όπως δείχνουν πολλές επιστημονικές μελέτες, που στηρίζεται στη συνεργασία σε επίπεδο ομάδας εκπαιδευτικών, προκειμένου να αποτιμηθεί (αξιολογηθεί) η εκπαιδευτική διαδικασία που υλοποιήθηκε και να επέλθουν οι απαιτούμενες αλλαγές.
Το σημαντικότερο όμως στοιχείο που ολοκληρώνει τη μελέτη των αναστοχαστικών προσεγγίσεων του παρόντος βιβλίου είναι η πρακτική διάσταση που δίνεται με την παράθεση τριών (3) αυθεντικών γραπτών αναστοχαστικών κειμένων σε τυπικά και εναλλακτικά πλαίσια εκπαίδευσης. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία στον/στην αναγνώστη/στρια εκπαιδευτικό, μέσω των ερωτημάτων που παρατίθενται, να αξιοποιήσει το θεωρητικό μέρος του βιβλίου αφενός και αφετέρου να χρησιμοποιήσει ως έναυσμα τις γνώσεις και τα βιώματά του/της για να προάγει την αναστοχαστική σκέψη του/της.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, να μου επιτραπεί να πω, ότι η κατανόηση και η εφαρμογή αυτού του μοντέλου αναστοχαστικής σκέψης θα βοηθήσει τον/την εκπαιδευτικό να αξιολογήσει το εκπαιδευτικό του/της έργο (όποτε το επιθυμεί) και να δει από μια διαφορετική οπτική γωνία την εφαρμογή μιας ενδεχόμενης αξιολόγησης - αυτοαξιολόγησης (φυσικά μη τιμωρητικού χαρακτήρα), που μπορεί να θεσπιστεί από το Υπουργείο Παιδείας, στο σκέλος τουλάχιστον της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η αξιόλογη αυτή εργασία των συγγραφέων υποστηρίζεται σημαντικά από ένα θεωρητικό πλαίσιο με τριακόσιες (300) περίπου επιστημονικές βιβλιογραφικές αναφορές, γεγονός που της προσδίδει το ανάλογο επιστημονικό κύρος. Επιπλέον η καλά σχεδιασμένη δομή του βιβλίου και η προσπάθεια να δοθεί και η πρακτική διάσταση του θέματος παρέχει στον/στην ενδιαφερόμενο/η αναγνώστη/στρια μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα του αναστοχασμού.
Συγχαίρω θερμά τις συγγραφείς του παρόντος βιβλίου και εύχομαι προσεχώς να μας δώσουν κι άλλες αξιόλογες εργασίες τους!
Γιάννης Δ. Καραντζής
π. Επίκουρος Καθηγητής
Πανεπιστημίου Πατρών

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2021

Η απομνημόνευση και η μνήμη στην εκπαίδευση


  Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο που πρέπει να το διαβάσουν μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί και όχι μόνο, του Ομότιμου Καθηγητή Ψυχολογίας του Παν/μίου Πατρών κ. Κων/νου Πόρποδα.

Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο:

https://pelop.gr/i-apomnimonefsi-kai-i-mnimi-stin-ekpaidefsi/

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2021

ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΝΟΟΤΡΟΠΙΕΣ

 



Σε μια οργανωμένη κοινωνία υπάρχουν οι νόμοι, οι οποίοι λειτουργούν ως θεματοφύλακες για μια αρμονική συμβίωση των πολιτών της. Αυτοί οι νόμοι υπακούουν στη λογική, η οποία αρκετές φορές πολιορκείται από το θυμικό. Όμως το θυμικό, αυτή η πλευρά του εαυτού, χαρακτηρίζεται από την επικράτηση συναισθηματικών και βουλητικών παρορμήσεων, που σε αρκετά μεγάλο βαθμό αυτές επηρεάζονται και από τις νοοτροπίες που επικρατούν σε μια ομάδα ανθρώπων ή σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Για την αρμονική ισορροπία όλων αυτών των τάσεων του εαυτού, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ΠΑΙΔΕΙΑ. Όταν λέμε παιδεία εννοούμε το σύνολο των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό άνθρωπο, που έχει ως στόχο να αναπτυχθεί στο μεγαλύτερο βαθμό σε ευφυΐα, αξιοπρέπεια, χαρακτήρα, που λαχταρά την αλήθεια την ομορφιά, τη δημιουργία, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ηθική τελειότητα. Αυτή η παιδεία προσφέρεται από την ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ με ένα συστηματικό τρόπο κάτω από τις αρχές των επιστημών της αγωγής αλλά και από την οικογένεια συνειδητά, έμμεσα, ευκαιριακά, βιωματικά και διαρκώς. Οι δύο αυτοί σημαντικοί φορείς της παιδείας παρέχουν ΑΓΩΓΗ στα παιδιά, η οποία οδηγεί στη ΜΟΡΦΩΣΗ τους, δηλαδή όχι μόνο στην απόκτηση γνώσεων αλλά κυρίως στην εσωτερική καλλιέργεια (ψυχικά χαρίσματα, αξίες, σεβασμό στον πλησίον, κατανόηση και εφαρμογή των κανόνων κ.λπ.).
Σε ποιο βαθμό όλες αυτές οι σωστές επιστημονικά θεωρητικές προσεγγίσεις συγκροτούν ένα πλαίσιο σωστής συμπεριφοράς των ανθρώπων; Η απάντηση είναι εμφανής. Το βλέπει κανείς σε δύσκολες κοινωνικές συγκυρίες, όπως π.χ. στην παρούσα κατάσταση, στην απειλή της ανθρώπινης ζωής από τον κορωνοϊό.
Οι καθ’ ύλη αρμόδιοι επιστήμονες προτείνουν να ληφθούν μέτρα για την προστασία των συμπολιτών μας και μερικοί τα αγνοούν παντελώς. Προτείνουν εμβολιασμό και μερικοί επικαλούνται θεωρίες που δεν στηρίζονται καν σε επιστημονικά δεδομένα. Και διερωτώμαι γιατί οι Πορτογάλοι, Ιταλοί, Δανοί, Σουηδοί κ.λπ. έχουν εμβολιαστεί στις ηλικίες 60 και άνω σε ποσοστό που αγγίζει το 100% και εμείς αγωνιζόμαστε να προσεγγίσουμε το 70%;
Με αφορμή αυτά τα δεδομένα σκέφτεται κανείς μήπως πρέπει κάτι να αλλάξει; Πώς όμως θα αλλάξουν αυτές οι νοοτροπίες; Μήπως χρειάζεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του όχι μόνο στην παροχή γνώσεων αλλά στην ανάπτυξη της ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ και στην καλλιέργεια ΑΞΙΩΝ, ενσυναίσθηση και τρόπου συμπεριφοράς, στοιχεία που θα συμβάλουν στη διάπλαση ενός ελεύθερου σκεπτόμενου ατόμου; Μήπως το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να αναδείξει περισσότερο τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του; Λέω, μήπως, πριν οδηγηθούμε στα χειρότερα όχι μόνο από τις συνέπειες από τον κορωνοϊό, αλλά και από την κατρακύλα των αξιών…

Σάββατο 14 Αυγούστου 2021

Η ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Εκδόθηκε και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΓΚΟΤΣΗ το νέο βιβλίο του Ιωάννη Δ. Καραντζή με τίτλο «Η Αριθμητική της Πράξης στην Τάξη»

 Το βιβλίο προσδοκά να βοηθήσει τους μαθητές να προσεγγίσουν βήμα - βήμα και επί της ουσίας τους δεκαδικούς, κλασματικούς και συμμιγείς αριθμούς καθώς επίσης: τις εξισώσεις, τους λόγους, τις αναλογίες, την απλή μέθοδο των τριών και τα ποσοστά και να κατανοήσουν την έννοια της περιμέτρου και του εμβαδού των επιπέδων σχημάτων.

Ορισμένα στοιχεία του βιβλίου το καθιστούν απαραίτητο να βρίσκεται στη βιβλιοθήκη κάθε μαθητή και κάθε εκπαιδευτικού στο πλαίσιο της καθιέρωσης του πολλαπλού βιβλίου όχι υπό την έννοια της επιλογής ενός βιβλίου από τα πολλά που κυκλοφορούν (αυτή η λύση θα είναι κατά την άποψή μου λάθος), αλλά της επιλογής κάποιων σημαντικών βιβλίων που πρέπει να συμβουλεύεται ο εκπαιδευτικός ή ο μαθητής.

Τα στοιχεία αυτά είναι τα εξής:

  •    Ο τρόπος της παρουσίασης της θεωρίας γίνεται μέσω ενός διαλόγου μεταξύ δύο μαθητών με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα τους, που συνίσταται σε ερωτήσεις και απαντήσεις, που οδηγούν σε ουσιώδη συμπεράσματα, με αποτέλεσμα οι διάφορες μαθηματικές έννοιες να γίνονται πιο εύληπτες και εφαρμόσιμες από τους μαθητές. Ο διάλογος είναι εμφανής καθώς υπάρχει αλλαγή προσώπων και χρόνων των ρημάτων σε διάφορες φάσεις διεκπεραίωσης μιας διαδικασίας ή επίλυσης ενός προβλήματος.
  •  Γίνεται προσπάθεια να οδηγηθούν οι μαθητές σε γενικεύσεις, γεγονός που αυτές επιτυγχάνουν εξοικονόμηση μνημονικών δυνάμεων. Τέτοιες προσπάθειες γίνονται: α) οι φυσικοί, δεκαδικοί, συμμιγείς και κλασματικοί αριθμοί παρουσιάζονται ως διαφορετικές εκφράσεις μιας κατηγορίας αριθμών, αυτής των ρητών αριθμών. β) τα εμβαδά των επιπέδων σχημάτων (όλα τα είδη παραλληλογράμμων, του τριγώνου και του τραπεζίου) παρουσιάζονται ότι υπακούουν αρχικά στον ίδιο κανόνα υπολογισμού τους (βάση επί ύψος). γ) Οι εξισώσεις κατατάσσονται μόνο σε δύο κατηγορίες ως προς τη διαδικασία της λύσης τους  και δ) Τα προβλήματα των ποσοστών λύνονται και μέσω ενός σταθερού πίνακα ποσών και τιμών.
  • Αφιερώνεται ολόκληρο κεφάλαιο μεθοδολογίας λύσης των προβλημάτων, τα οποία διαχωρίζονται σε κατηγορίες (προβλήματα αγοροπωλησιών, κίνησης, κρουνών, άνισων μεριδίων, πολλαπλάσιων μεριδίων, σύνταξης και επίλυσης αντίστροφων προβλημάτων κ.λπ.). 
  • Κάποιοι κανόνες παρουσιάζονται με μορφή σχημάτων.
  • Στο τέλος αρκετών κεφαλαίων γίνεται σύνοψη με μορφή εννοιολογογικών χαρτών
  • Στο σιωπηλό βιβλίο έγινε προσπάθεια να δοθεί μια ακουστική διάσταση, γι’ αυτό ενσωματώνονται σ’ αυτό 24 βιντεο-παρουσιάσεις βασικών ενοτήτων του βιβλίου.
  • Σε ορισμένα κεφάλαια με τίτλο «Παίζω και μαθαίνω» προτείνονται κάποια παιχνίδια μαθηματικού περιεχομένου, που μέσα από αυτά οι μαθητές θα προσεγγίσουν με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο σημαντικές μαθηματικές έννοιες.
  •  Στο βιβλίο οι μαθητές θα βρουν πολλά παραδείγματα, λυμένες ασκήσεις και προβλήματα, κριτήρια αξιολόγησης και άλυτες ασκήσεις και προβλήματα (με βαθμό δυσκολίας), που τις απαντήσεις τους θα τις αναζητήσουν, αν το επιθυμούν, στο παράρτημα του βιβλίου.

Καλή ανάγνωση