ΤΑ ΠΕΡΙ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΙΘΑΚΗΣ

 

Ο Στέλιος, βαθύς γνώστης της Ιστορίας της Ιθάκης και ενημερωμένος πλήρως για τα αρχαιολογικά ευρήματα όλων των ανασκαφών που έχουν γίνει στο Ιστορικό Νησί, συναντήθηκε προχθές το πρωί με τον φίλο του τον Νίκο σε μια καφετέρια για να απολαύσουν τον καφέ τους και να μιλήσουν από κοντά, επειδή είχαν και πολύ καιρό να συναντηθούν. Αφού παρήγγειλαν τον καφέ τους και αναφέρθηκαν στα οικογενειακά τους, το «πειρακτήρι» ο φίλος του έριξε την πρώτη «βολή».

-                     Βρε Στέλιο, έμαθες ότι όλο και πολλαπλασιάζονται οι απόψεις ότι το αγαπημένο σου νησί δεν είναι η Ομηρική Ιθάκη και ο Οδυσσέας είχε την έδρα του σε άλλον τόπο;

-                     Άκουσε, Στέλιο, εγώ στηρίζομαι σε γραπτά κείμενα και σε δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες σε έγκριτα περιοδικά εγνωσμένου κύρους. Η Ιθάκη λοιπόν δεν έχει κανένα λόγο να αποδείξει την Ομηρικότητά της (Αντύπας, 2016· Βικέλα, 2010). Άλλοι επίδοξοι διεκδικητές της οφείλουν να παρουσιάσουν τις αποδείξεις τους περί του αντιθέτου. Σε ερωτώ: Έχεις δει μέχρι τώρα τέτοιες αποδείξεις;

-                     Όχι, από ό,τι ξέρω, αλλά ξέρεις τι έχετε εσείς να δείξετε; Λέγεται ότι και το Μέγαρο-Ανάκτορο στον Άγιο Αθανάσιο είναι της ελληνιστικής περιόδου και εντελώς εγκαταλελειμμένο στην τύχη του.

-                     Άκουσε, φίλε μου, εγώ ομιλώ, όπως σου είπα παραπάνω, με ερευνητικά δεδομένα δημοσιευμένα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, τα οποία σου τα παραθέτω και να τα δώσεις και σε αυτούς που μεταδίδουν πληροφορίες αποπροσανατολισμού. Από αυτές τις πηγές τεκμαίρεται ότι η κατοίκηση στην Ιθάκη και πιο συγκεκριμένα στον Άγιο Αθανάσιο - Σχολή Ομήρου ήταν συνεχής από τα νεολιθικά έτη (Papadopoulos, Lolos et all, 2022). Οι χάλκινοι τρίποδες που αναφέρονται στο Ομηρικό κείμενο και ανακαλύφθηκαν στο σπήλαιο της Πόλης, τα νομίσματα με την κεφαλή του Οδυσσέα και την επιγραφή ΙΘΑΚΩΝ (= ΙΘΑΚΗΣΙΩΝ), το «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ», το αγαλματίδιο του Οδυσσέα (Wilhelm Vollgraff, 1905), που βρέθηκε στη Σχολή Ομήρου κ.λπ. είναι από αυτά τα ευρήματα που δείχνουν πού βρίσκεται η έδρα του Βασιλείου του Οδυσσέα.

-                     Ωραία, με έπεισες φίλε μου παραθέτοντας αυτές τις βιβλιογραφικές αναφορές, αλλά έγιναν κάποιες εργασίες στο ιστορικό μέρος του Αγίου Αθανασίου - Σχολής Ομήρου;  

-                     Άκουσέ με, ο Δήμος Ιθάκης έχει επιτελέσει σημαντικό έργο. Μέσα από την Προγραμματική Σύμβαση (που την χρηματοδότησε με 120.000 €) κατόρθωσε να περιφράξει τον αρχαιολογικό τόπο, να τον αποψιλώσει και να τον καθαρίσει σημαντικά, αλλά και σπουδαιότερο έγινε η μελέτη, η τεκμηρίωση, ο καθαρισμός κ.λπ. των κινητών ευρημάτων των ανασκαφών από ομάδα αρχαιολόγων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή Γ. Λώλου και τώρα περίπου 350 ευρήματα είναι έτοιμα να εκτεθούν στο Μουσείο Ιθάκης, που θα ανακαινιστεί. Παράλληλα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας και Ιθάκης  συνέταξε τις μελέτες για την αναστήλωση, τη δημιουργία δρόμων, πινακίδων κ.λπ. και απέστειλε στο Υπουργείο Πολιτισμού την πρόταση για κήρυξη αυτού του χώρου ως αρχαιολογικού.

-                     Όμως, πότε θα γίνει ο χώρος αυτός επισκέψιμος;

-                     Κατά πρώτο, πρέπει να τονίσω ότι ο Χώρος αυτός είναι σημαντικότατος για την Ιθάκη (Κοντορλή, 2017· Λώλος κ.λπ, 2022· Papadopoulos, 2017 & 2017a). Οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, δυστυχώς, των διαφόρων υπηρεσιών της Χώρας μας εμποδίζουν τη γρήγορη εξέλιξη των πραγμάτων. Όπως, όμως μαθαίνω, οι Ιθακήσιοι δεν αφήνουν τίποτε στην τύχη του, είναι επίμονοι και διεκδικούν με πάθος τα δίκαια αιτήματά τους.

-                     Σε ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες. Σου αποκαλύπτω ότι το αρχικό σχόλιό μου ήταν ένα ρητορικό ερώτημα για να σε προκαλέσω να μου τα πεις όλα αυτά. Εις το επανιδείν. 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

ΑΝΤΥΠΑΣ, Κ. (2016). Πού είναι η Ιθάκη; Το γεωγραφικό στίγμα ενός ταξιδιού στο μύθο. Σεμινάριο Ομηρικής Φιλολογίας, 2-22. Ιθάκη 28-30 Αυγούστου 2016.

ΒΙΚΕΛΑ, Ε. (2010). Η Ιθάκη και το άλλο Ιόνιο από την προϊστορία έως τον 5^ο αιώνα π.Χ. Συγκρίσεις και αποκλίσεις. Πρακτικά ΙΑ Διεθνούς Συνεδρίου για την Οδύσσεια, 15-19 Σεπτεμβρίου 2009. Ιθάκη: Κέντρο Οδυσσειακών Σπουδών.

ΚΟΝΤΟΡΛΗ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Λ. (2017). Ανασκάπτοντας στην Ομηρική Ιθάκη. Αποτελέσματα ανασκαφικού-ερευνητικού προγράμματος του Παν/μιου Ιωαννίνων στη βόρεια Ιθάκη. Δωδώνη, 467-504.

ΛΩΛΟΣ, Γ., ΜΑΡΑΜΠΕΑ, Χ., ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ, ΣΤ., ΤΣΩΝΟΣ, Α. (2022). Σχολή Ομήρου, 2018-2021: Η εξέλιξη του ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στη Βόρεια Ιθάκη. Γ’ Συνέδριο: Το αρχαιολογικό Έργο στη ΒΔ Ελλάδα και στα Ιόνια Νησιά.

PAPADOPOULOS A. (2017a). Mycenaean citadels of western Greece: architecture, purpose, their intricate role in the local communities and their relations with the west. Hesperos, 419-446.

PAPADOPOULOS TH. (2017). The nature of warfare in western Greece and the Ionian islands during the late bronze age. Esperos, 419-431.

THANASIS PAPADOPOULOS, CHRISTINA MARABEA, STAVROS OIKONOMIDIS, AKIS TSONOS, YANNOS G. LOLOS (2022). Emerging evidence for neolithic Ithaca. Journal of neolithic archaeology, 47-59.

WILHELM VOLLGRAFF (1905). https://www.persee.fr/doc/bch_0007-4217_1905_num_29_1_3299