50η ΘΛΙΒΕΡΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ.

                                  ΜΝΗΜΗ ΗΡΩΩΝ. 

                                   ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ 

    

Της Αμμοχώστου.

           ...πε τους γιέ μου τζαι για τα τέλια.
              Τζαι για το γαίμαν πε τους γιέ μου
              που μες στην καρκιάν μας μαύρον ένι.

Νεκρή λαλείς μου εν τούτη η πόλη
εν ολοζώντανη λαλώ σου
φωνές ακούω στην αγοράν της
εν ανοιχτός τζι ο καφενές.

Θωρείς εσούνι όφτσιερες στράτες
εγιώνι θωρώ τες ενγεμάτες
θωρώ στα καντούνια της αρκάτες
λεωφορεία στον σταθμόν.
(.......)

Φωτογραφίζουνται κάτι τουρίστες
πας στ' Οθέλλου τ' ωραίον κάστρον
κάμνουν γυρόν τ' Άη Γιωρκού.

-Εν ούλλα σίσιν πουδαμέσα
να μείνω δακάτω θέλω τζι άλλον-
ακούω τον  ξένον να λαλεί.

-Στ αρχαία της Έγκωμης να πάτε
τζαι παρατζιεί στην Σαλαμίναν
να δείτε θέατρον  ξακουστόν
τζαι στο ποάζιν να λουστείτε
έσει η θάλλασσα γλυτζύν νερόν.

Στο καλόν λαλώ του γιέ μου
εν ούλλα θαύμαν  όπως τα πες
εν ούλλα καλά σαν τα λαλείς
άμαν τα δεις τζαι ποθαυμάσεις
άμαν τα δεις τζαι ποσπαστείς
με τούτα  ούλλα τζι όσα είδες

ανταν στη χώραν σου στραφείς
πε τους γιέ μου τζαι για τα τέλια.

Τζαι για το γαίμαν πε τους γιέ μου
που μες στην καρκιάν μας μαύρον ένι.

Κάτι να κάμουσιν να δούσιν
να το συνάξουν τζειν το τέλιν
να σταματήσει τουν το κακόν.
Ούλλοι να σαίρουνται  όπως εσούνι
αέραν τζι  ήλιον της Αμμοχώστου
την άμμον την θάλασσαν τον γιαλόν.

Φορτία ελπίδες, πας στο χώμαν
μοσκομυρίζουν οι πορτοκαλιές
γρουσή Αμμόχωστος νέφκεις μου να 'ρτω
θωρώ σε μόνον που τα τέλια.
Μ' αμμένεν φέτος εννάν του γρόνου
χάριν θα δώκει ο Θεός,
μες στο λιμάνιν σου έναν καράβιν
φορτίον το δίτζιον να ξεφορτώνει
να σβήνει τ' αφτούμενον λαμπρόν.

Τζι εννά 'ρτουν ούλλοι που την πόλιν
τζαι που τον κάμπον ούλλοι εννά 'ρτουν
κομμάτιν δίτζιον να γυρέψουν
να πιάσουν ούλλοι μερτικόν.

γλωσσάρι

τέλια : συρματοπλέγματα

γαίμαν:αίμα

καρκιά :καρδιά

ένι: είναι 
όφτσιερες: άδειες

αρκάτες: εργάτες 
ποσπαστείς: ξεμπερδέψεις
λάμνε: πήγαινε
λαλώ σου :  σου λέω
στραφείς : επιστρέψεις

συνάξουν: μαζέψουν
Ποάζιν: Πογάζιν, φημισμένη παραλία
κοντά στη Σαλαμίνα
σαίρουνται: χαίρονται

νέφκεις: γνέφεις

μερτικόν : μερίδιο 

           Σωτήρης Π. Βαρνάβας
          υπό έκδοση ποιητική
          συλλογή στην κυπριακή
          διάλεκτο (στον τύπο)

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΟΥ

 

Πατήστε τον σύνδεσμο

 https://drive.google.com/file/d/1T_yHIKnFpreLOSwvG6ge1o0mbFQGYKVS/view?usp=drive_link

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΔΕΝΔΡΙΝΟΥ «ΟΛΟΙ ΑΓΑΠΟΥΝ ΤΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥΣ»

Όταν διάβασα το πρώτο βιβλίο του Γιάννη Δενδρινού με τίτλο «Σπασμένες γραμμές», θεώρησα ότι το συγκεκριμένο πόνημά του αποτελεί το εφαλτήριο για περαιτέρω συγγραφική δραστηριότητα. Το είπα αυτό, γιατί διέκρινα τις λογοτεχνικές του ικανότητες. Και πράγματι δικαιώθηκα, γιατί μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα εξέδωσε το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο: «Όλοι αγαπούν τα τραύματά τους»  από τις εκδόσεις: Διόπτρα.

Στο συγκεκριμένο βιβλίο, που συγκαταλέγεται στο αφηγηματικό είδος της λογοτεχνικής πεζογραφίας και ονομάζεται νουβέλα, είναι ευνόητο ότι ο συγγραφέας ρίχνει το βάρος του στην ηθογραφία και στην ψυχογραφία των χαρακτήρων που εμπλέκονται στα επεισόδια του πονήματος. Αναδεικνύει την κοινή παραδοχή ότι όλοι σχεδόν οι άνθρωποι στη ζωή τους  κουβαλάνε μέσα τους κάποια τραύματα, ίσως από την παιδική ηλικία με συγκυριακό ή και τυχαίο τρόπο, που τους διαμορφώνουν τη συμπεριφορά και την επικοινωνία τους με τους άλλους, με αποτέλεσμα και να αγαπήσουν τα τραύματά τους αλλά και να διδαχθούν από αυτά.

Ο συγγραφέας με επαγωγικό τρόπο ξεδιπλώνει την αφήγηση των γεγονότων. Αναφέρεται αρχικά σε μια πληροφορία ή σ’ ένα γεγονός αφήνοντας τον αναγνώστη να σκεφτεί και να διερωτηθεί πώς συνδέονται όλα αυτά με την υπόθεση της ιστορίας του. Στη συνέχεια της αφήγησης πιάνει ξανά το νήμα της ιστορίας  και αποκαλύπτει τα σημεία που είχαν μείνει αρχικά αναπάντητα. Με άλλα λόγια ορίζει στην αρχή ένα γεγονός, το συμπληρώνει στη συνέχεια και στο τέλος φέρνει την κάθαρση ή την ελπίδα της κάθαρσης.

Ένα άλλο έξυπνο και πρωτότυπο χαρακτηριστικό του πονήματός του είναι ότι η αφήγησή του γίνεται υπό μορφή αστυνομικής κατάθεσης και μάλιστα με εναλλαγή δύο προσώπων, του Ορέστη και της Φωτεινής, γεγονός που το κάνει ευχάριστο και ενδιαφέρον. Επίσης, μέσα  από τα γραφόμενά του δίνει ένα δείγμα σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα  αφήνοντας να διαφανεί ότι διάφορες ανθρώπινες αδυναμίες (όπως αυτές της Γαλάτειας) δεν αποτελούν εμπόδιο αποδοχής και επικοινωνίας με τους άλλους.

Ο άριστος χειρισμός της γλώσσας διανθισμένη με πλήθος από σχήματα λόγου και εικόνων οδηγούν σε ένα καλοδουλεμένο κείμενο με ζωντανές και λεπτομερείς περιγραφές των γεγονότων και του χαρακτήρα των ηρώων, στοιχεία που κρατούν ζωηρό το ενδιαφέρον του αναγνώστη και απογειώνουν την ποιότητα του κειμένου.  

Διάβασα μέσα σε λίγες ώρες το βιβλίο του Γιάννη και πραγματικά το απόλαυσα. Ομολογώ ότι χάρηκα πολύ τόσο για τις λογοτεχνικές του ικανότητές όσο και για την πνευματική του ευρύτητα. Όμως  η χαρά μου είναι διπλή καθώς όλες αυτές οι ικανότητες που προανέφερα συνυπάρχουν με το ήθος του, την επιμέλειά του με ό,τι καταπιάνεται, το χαμηλό του προφίλ, τις λαμπρές πανεπιστημιακές του σπουδές και την άριστη οικογενειακή του ανατροφή.

Τον συγχαίρω και τον προτρέπω να συνεχίσει περαιτέρω τη λογοτεχνική συγγραφική του δραστηριότητα.

Γιάννης Δ. Καραντζής

π. Επίκουρος Καθηγητής Παν/μίου Πατρών

 

 

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΥΛΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣΚΟΠΟΣ;

 

Τώρα που το διδακτικό έτος έφθασε στο τέλος του και οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου έδωσαν τις εξετάσεις τους, εκπαιδευτικοί αλλά και γονείς μπορούν με λιγότερο άγχος και περισσότερη νηφαλιότητα να αναλογιστούν και να απαντήσουν στο ερώτημα: «Η διδακτέα ύλη είναι αυτοσκοπός ή μέσον προς εκπλήρωση του σκοπού;»
Θα επιχειρήσω να εκθέσω σύντομα κάποιες σκέψεις μου. Είναι γνωστό ότι οι συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων συγκέντρωσαν ένα επαρκές και ενδεικτικό διδακτικό υλικό για κάθε θεματική ενότητα, προκειμένου ο εκπαιδευτικός (σύμφωνα και με τις οδηγίες των αναλυτικών προγραμμάτων) να κάνει τις επιλογές του, να απλοποιήσει, να αφαιρέσει, να προσθέσει, να εμβαθύνει με στόχο πάντοτε να ολοκληρωθεί η ύλη σύμφωνα με δυνατότητες του κάθε μαθητή.

Το σημερινό σχολείο δεν έχει στόχο να δώσει στα παιδιά μόνο γνώσεις, αλλά μέσα από αυτές τις γνώσεις να μπορέσουν αυτά να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους είναι χρήσιμες στην καθημερινή τους ζωή, αλλά και να οδηγηθούν προς την κατεύθυνση της αυτομόρφωσης, δηλαδή να μάθουν να ερευνούν, να επεξεργάζονται αυτά που διαβάζουν, να επιλέγουν τα κατάλληλα, με άλλα λόγια «να μάθουν πώς να μαθαίνουν».
Η διδακτέα ύλη που προσφέρεται μέσα από τα βιβλία, πρέπει να παρέχεται στους μαθητές μέσα από μια διαφοροποιημένη διδασκαλία και ο καθένας να πάρει αυτό που μπορεί, γιατί δε μαθαίνουν όλοι το ίδιο και δε μαθαίνουν όλοι στον ίδιο χρόνο. Άλλωστε, οι χρονικές προθεσμίες και περιορισμοί σκοτώνουν τη δημιουργικότητα.

Είναι λοιπόν καιρός τη διδακτέα ύλη να την δουν οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς ως ένα μέσον προς εκπλήρωση του σκοπού και ο σκοπός της εκπαίδευσης είναι να σεβαστεί την ατομικότητα και ιδιαιτερότητα του μαθητή, αλλά και να του αναπτύξει την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και τις μεταγνωστικές του δεξιότητες.

Θα μπορούσε όμως να ρωτήσει κάποιος: Αυτό το μήνυμα το έχει κατά νου το Υπουργείο Παιδείας; Αν φυσικά ακούει τις εισηγήσεις των ειδικών, οφείλει να το γνωρίζει και σε κάθε περίπτωση πρέπει να το υλοποιεί, προγραμματίζοντας σεμινάρια για τους εκπαιδευτικούς και δίνοντας οδηγίες στους συγγραφείς των νέων βιβλίων, που πρόκειται να εκδοθούν σύντομα, να μειώσουν τη διδακτέα ύλη αφήνοντας περισσότερο χρόνο στους εκπαιδευτικούς να τη διαπραγματευτούν και να βοηθήσουν τους μαθητές να την κατανοήσουν σε βάθος

ΦΕΓΓΑΡΙΑ ΠΑΙΔΙΑ, Ποιήματα του Γιάννη Σ. Παπαδάτου

 

Πήρα στα χέρια μου το βιβλίο «Φεγγάρια Παιδιά», του αγαπητού φίλου, συναδέλφου, ποιητή και Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γιάννη Σ. Παπαδάτου.

Διαβάζοντάς το ένιωσα τη δροσιά των λέξεων που τις κουβαλάει το ορμητικό ποτάμι των ποιημάτων του (όπως λέει και ο ίδιος) για να χαρίσει στις παιδικές ψυχές ευχαρίστηση, χιούμορ και προβληματισμό.

Τα ποιήματά του κατανέμονται σε τρεις ενότητες: Στη χαίτη του Πήγασου, Κρατώ στην αγκαλιά μου τη Γη και Τα σύνορα των βιβλίων και περιέχουν ποιήματα με μέτρο ή με ελεύθερο στίχο, σε ιδιαίτερες μορφές που συγκινούν τα παιδιά, όπως το χαϊκού και το λίμερικ.

Στα ποιήματά του, που επικρατεί ο ρεαλισμός και η φαντασία, διαφαίνονται μεταξύ των άλλων διδακτικές προεκτάσεις  που θεωρώ ότι μπολιάζουν τον νου των παιδιών με λογοτεχνικές πινελιές προτρέποντάς τα, έμμεσα, να αγκαλιάσουν τις λέξεις, να κατανοήσουν το νόημά τους και τον τρόπο που τις παραθέτει ο ποιητής, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν και να ομορφύνουν τον λόγο τους. Δίπλα, λοιπόν στη χαρά, το χιούμορ και την καλή διάθεση συνυπάρχει και η παιδαγωγική διάσταση του πονήματος. Ο Γιάννης, άλλωστε μας έδωσε δείγματα γραφής στο Ανθολόγιο του Δημοτικού «Με λογισμό και όνειρο».

Τα παιδιά γοητεύονται από τον αυθορμητισμό και τη δεξιοτεχνία του ποιητή στον τρόπο που χειρίζεται τη γλώσσα και έμμεσα θα ήθελαν πολύ, όπως και ο ποιητής, να πουν για το Καλοκαίρι: «είναι η θάλασσα των παιδιών τρεχαντήρι στου ήλιου το φως» και για το μάθημά τους: «Το μάθημά μας οργωμένο χωράφι; Σπόροι φυτρώνουν».

Γοητεύτηκα όμως κι εγώ καθώς διάβαζα το βιβλίο, γιατί ο Γιάννης Παπαδάτος με τα ποιήματά του «έκλεισε το μάτι» και σε μας τους μεγάλους. Μας αιχμαλώτισε με την καθαρότητα των σκέψεών του, τη διεισδυτική του ματιά και τον ορμητικό ποταμό των λέξεων και των σχημάτων λόγου του.  

Εν κατακλείδι, το βιβλίο «Φεγγάρια Παιδιά» είναι ένα ξεχωριστό πόνημα τόσο για το περιεχόμενό του όσο  και για το εξώφυλλο και τις εικόνες της κ. Βάσως Ψαράκη.

Συγχαρητήρια, αγαπητέ Γιάννη και γρήγορα να μας χαρίσεις και άλλα δημιουργήματά σου.