Μαθαίνουμε από τη Γνωστική Ψυχολογία
ότι γεγονότα, βιώματα, γνώσεις κ.λπ. αποθηκεύονται στη μνήμη το καθένα με διαφορετικούς κώδικες (λεκτικούς, οπτικούς,
απτικούς κ.λπ.). Η ποικιλία αυτή των μορφών των κωδίκων για ένα γεγονός έχει ως
αποτέλεσμα ένας κώδικας (π.χ. της γεύσης, της αφής ή της όσφρησης) να διεγείρει
άλλες μορφές κωδίκων που έχουν συνδεθεί με το ίδιο γεγονός και έτσι βιώματα,
γεγονότα, εικόνες και λεκτικά μηνύματα να έρχονται ταυτόχρονα στη συνειδητή
μνήμη.
Κάτι τέτοιο προφανώς συνέβη και
σήμερα. Το δροσερό και υγρό αεράκι που φυσούσε και η μυρωδιά του μούστου από το
πάτημα των σταφυλιών ξύπνησε στον φίλο μου σχολικές μνήμες. Μνήμες από το
ξεκίνημα του σχολικού χρόνου, ενός σχολικού χρόνου που σχετίζεται με την
πρωτοβάθμια εκπαίδευση, που αρχικά για πολλά χρόνια υπηρέτησε.
Λαχταρούσα, μου λέει, αυτή τη χρονική
στιγμή του ανοίγματος των σχολείων που υποδεχόμουν αυτές τις αθώες ψυχούλες,
άλλες διστακτικές κι άλλες πιο ξέθαρρες, να έρχονται κοντά μου και να επιζητούν
την κουβέντα μου. Κι εγώ, στα πρώτα χρόνια της εκπαιδευτικής μου θητείας, να
σκέφτομαι πώς θα προγραμματίσω την διδακτέα ύλη, ποιες δυσκολίες θα συναντήσουν
οι μαθητές μου στην κατανόηση των διαφόρων εννοιών και άλλα τέτοια θέματα
γνωστικού περιεχομένου.
Και οι ίδιες εικόνες επαναλαμβάνονταν
για μερικά χρόνια ακόμα, ώσπου οι γνωστικές ανησυχίες καταλάγιασαν μέσα μου και
πήρα την απόφαση να αλλάξω τις προτεραιότητές
μου για την εκπαίδευση των μαθητών μου. Στη θέση των αρχικών μου στόχων, μου
λέει, ήρθαν άλλες έγνοιες: Τι θα κάνω για να αγαπήσουν το σχολείο και τα βιβλία
οι μαθητές μου; Πώς θα δημιουργήσω κατάλληλο μαθησιακό κλίμα; πώς θα κάνω το
μάθημα πιο ενδιαφέρον; πώς οι μαθητές μου θα ξεφύγουν από τη στείρα
απομνημόνευση και να αναπτύξουν κριτική και δημιουργική σκέψη και μεταγνωστικές
δεξιότητες;
Όλα τούτα, συνέχισε να λέει ο φίλος
μου, που δεν ήταν γραμμένα σε εγκυκλίους της προϊσταμένης αρχής, αλλά
αποτελούσαν βασικές αρχές των επιστημών της αγωγής και τα απέκτησα με τη μελέτη
και τις κατάλληλες περαιτέρω σπουδές και επιμορφώσεις μου, άλλαξαν τις
προτεραιότητές μου και τους στόχους μου για την εκπαίδευση των μαθητών μου.
Άρχισα, μου λέει, να εγκαταλείπω τη διδασκαλία από την
έδρα και να πλησιάζω τους μαθητές μου που εργάζονταν, προκειμένου να τους
βοηθήσω, να τους ενθαρρύνω, να προλάβω τα λάθη τους, να τους καθοδηγήσω, να
τους βοηθήσω να συνεργαστούν μεταξύ
τους, να αποκτήσουν αυτενέργεια και πρωτοβουλία, να τους θέσω ερωτήματα για να
αναζητήσουν τις λύσεις τους ψάχνοντας στις κατάλληλες πηγές και μαθαίνοντας πού
να αναζητήσουν πληροφορίες.
Και τα αποτελέσματα πολύ σύντομα έγιναν ορατά. Οι
μαθητές μου έρχονταν στο σχολείο με κέφι για δουλειά, τα «διαγωνίσματα» (τα
λεγόμενα τεστ αξιολόγησης) δεν τους προσέδιδαν άγχος, γιατί πολύ γρήγορα
κατάλαβαν ότι αντικειμενικός και πρωταρχικός μου στόχος ήταν να συγκεντρώσω τα
λάθη τους και να προγραμματίσω μια επανορθωτική διδασκαλία, όχι να βάλω βαθμούς
και να τιμωρήσω, αλλά να τους βοηθήσω να συνειδητοποιήσουν τις πράξεις τους.
Τον άκουγα με προσοχή να μου παραθέτει και να μου
αναλύει τις προτεραιότητες και τους νέους στόχους που χάραξε και στα αλήθεια
τον θαύμασα για την αποφασιστικότητά του και τις επιστημονικά θεμελιωμένες
απόψεις του.
Σε συγχαίρω, φίλε μου, για όλα αυτά που μου είπες και
εφάρμοσες για τους μαθητές σου. Σε ευχαριστώ που μου τα είπες σε μια χρονική
στιγμή που τα σχολεία ανοίγουν και πάλι τις πόρτες τους, ύστερα από τις θερινές
διακοπές και μάλιστα με αντίξοες συνθήκες από υγειονομικής πλευράς.
Θα τα δημοσιεύσω, αγαπητέ μου φίλε, όλα αυτά για να
στείλω ένα μήνυμα προς όλους τους εκπαιδευτικούς να δώσουν το κάτι παραπάνω από τις δυνάμεις
τους, να υποδεχτούνε τους μαθητές τους με ανοιχτές τις αγκαλιές τους, να τους
δείξουν την αγάπη και το ενδιαφέρον τους και να τους βοηθήσουν να ανέβουν την
ανηφορική κλίμακα που θα τους οδηγήσει στη μάθηση.
Καλή σχολική χρονιά αγαπητοί συνάδελφοι εκπαιδευτικοί
με υγεία ατομική και οικογενειακή!
