Το παιδικό ψέμα

Ως γονείς θα έχετε πολλές φορές διαπιστώσει ότι τα παιδιά σας λένε ψέματα. Αρνούνται να δεχτούν ότι έκαναν μια αταξία ή κάτι άλλο που θεωρούν ότι ίσως έρχεται σε αντίθεση με τις απόψεις των μεγάλων και με αυτό τον τρόπο προσπαθούν να κερδίζουν την ψυχική τους ηρεμία. Γι’ αυτό το λόγο πολλοί ψυχολόγοι ισχυρίζονται ότι στις περισσότερες φορές πίσω από ένα «ψέμα» υπάρχει άγχος. Άγχος, για να αποφύγουν τα παιδιά τις συνέπειες των πράξεών τους (τιμωρία) ή για να βελτιώσουν τη μειωμένη αυτοεκτίμησή τους (στην προκειμένη περίπτωση έχουμε τα ψέματα της αυτοπροβολής).

Πρέπει στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι ο βαθμός του ψέματος (το πόσο αθώο ή όχι είναι το ψέμα) σχετίζεται με την ηλικία του παιδιού.

Τα παιδιά έως την ηλικία των 7 περίπου ετών «μπερδεύουν» την πραγματικότητα με τον κόσμο της φαντασίας τους, γι’ αυτό και δεν μπορούμε, στη φάση αυτή, να μιλάμε για ψέματα. Όταν το παιδί βρίσκεται στο Δημοτικό σχολείο (7-12 ετών) αρχίζει να συνειδητοποιεί πότε λέει ψέματα και πότε αλήθεια. Όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιεί το ψέμα ως μέσον για να αποφύγει δυσάρεστες καταστάσεις. Φυσικά, μέχρι κάποιου σημείου, το ψέμα των παιδιών αντιμετωπίζεται με κατανόηση από τους γονείς, εκτός αν αυτή η κατάσταση επαναλαμβάνεται και τότε μπορεί να κρύβει κάποια προβλήματα, που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Τέλος, τα ψέματα των παιδιών της ηλικίας του Γυμνασίου και του Λυκείου είναι εντελώς συνειδητά και τις περισσότερες φορές λέγονται για να ξεφύγουν από την αυστηρή επιτήρηση και τον έλεγχο των γονιών.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις οι γονείς πώς αντιδρούν;

Πρέπει να δείξουν στο παιδί τους εμπιστοσύνη, να είναι όσο πιο ειλικρινείς γίνεται και να μην τα αμφισβητούν πριν καν ακούσουν τη δική τους εκδοχή.  Τα «μικρά» ψέματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με ελαφρότητα και χιούμορ, ενώ τα «μεγαλύτερα» με διάλογο, ηρεμία,  ειλικρίνεια, κατανόηση και προσπάθεια εκ μέρους τους για να διερευνηθούν τα αίτια.