Πώς πρέπει να γίνει η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;

Φαίνεται ότι «ο κόμπος έφθασε στο χτένι» και αναφέρομαι στο θέμα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα και του εκπαιδευτικού ειδικότερα, αν και προσωπικά πολύ αμφιβάλλω αν θα βγει «λευκός καπνός» από το κτήριο του Μαρουσίου. Οι λόγοι των αμφιβολιών μου είναι πολλοί και διάφοροι, αν λάβουμε υπόψη μας πόσες προσπάθειες Υπουργών της Παιδείας ακυρώθηκαν εν τη γενέσει τους κατά το πρόσφατο παρελθόν.  

Κάνω, όμως, την υπόθεση ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού είναι διατεθειμένη αυτή τη φορά να θεσμοθετήσει και να εφαρμόσει στην  πράξη τον θεσμό της αξιολόγησης. Έχοντας αυτό το δεδομένο θα επιθυμούσα να καταθέσω κάποιες απόψεις μου για τον τρόπο που θα γίνεται αυτή η αξιολόγηση στην εκπαίδευση εστιάζοντας στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, θέμα που κατα τη γνώμη μου είναι πλεόν ώριμο και σίγουρα θα συντελέσει στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου γενικότερα και των εκπαιδευτικών ειδικότερα.

Πολλοί εκπαιδευτικοί εκφράζουν την απορία μήπως η αξιολόγησή τους θα είναι παρόμοια με αυτήν των άλλων δημοσίων υπαλλήλων (όπως λέγεται, η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων θα πραγματοποιηθεί μέσω του ΑΣΕΠ και οι υποψήφιοι θα κληθούν να απαντήσουν σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής πάνω σε διάφορα θέματα). Αυτήν τη μορφή της αξιολόγησης δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα την υιοθετήσει η δεκαμελής επιτροπή που μελετά το θέμα και οφείλει να παραδώσει το πόρισμά της στον Υπουργό Παιδείας μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2012. Το λέω αυτό γιατί η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών έχει διακριτά χαρακτηριστικά από αυτήν των άλλων δημοσίων υπαλλήλων.

Ένας εκπαιδευτικός πρέπει να αξιολογείται κυρίως σε τρεις βασικούς τομείς:

Α) Στον επιστημονικό τομέα: Θα λαμβάνονται υπόψη: το πτυχίο ή τα πτυχία που διαθέτει ο εκπαιδευτικός, ο βαθμός σε αυτά, οι μεταπτυχιακοί τίτλοι που έχει αποκτήσει, οι ξένες γλώσσες που γνωρίζει, οι δημοσιεύσεις που έχει κάνει και οι συμμετοχές του σε επιστημονικά συνέδρια και επιμορφωτικά  σεμινάρια.

Β) Στον διδακτικό τομέα: Πρέπει να υπολογίζονται: η κατοχή του γνωστικού αντικειμένου που διδάσκει ο εκπαιδευτικός, οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιεί, τα καινοτόμα προγράμματα που εφαρμόζει, οι επικοινωνιακές και άλλες διδακτικές δεξιότητες που διαθέτει, ο βαθμός της προσπάθειάς του για εξατομίκευση της διδασκαλίας του και το παιδαγωγικο-ψυχολογικό κλίμα που δημιουργεί στην τάξη.

Γ) Στον τομέα «προσωπικότητα» του εκπαιδευτικού: Εδώ πρέπει να συνυπολογίζονται: η ευσυνειδησία που επιδεικνύει ο εκπαιδευτικός, οι διαπροσωπικές σχέσεις που δημιουργεί με τους συναδέλφους του και τους γονείς των μαθητών, η συμμετοχή του στην προσπάθεια που καταβάλλει το σχολείο του για να προβληθεί στην κοινωνία και τέλος το ήθος του.

Αυτά, κατά τη γνώμη μου, είναι τα πεδία στα οποία μπορεί να αξιολογηθεί το έργο του εκπαιδευτικού (αν αξιολογούνται οι διευθυντές των σχολείων, πρέπει να προστεθεί και ένας επιπλέον τομέας που θα αφορά τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους στα διοικητικά θέματα της σχολικής μονάδας). Από ποιους όμως αυτό θα αποτυπωθεί; Αν και το θέμα αυτό δεν είναι της παρούσας στιγμής, θα μπορούσα να πω ότι μια συλλογική αντιμετώπισή του με την ύπαρξη όσο το δυνατόν μετρήσιμων στοιχείων και ορθολογική και αντικειμενική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Μια επιτροπή από τους διοικητικούς προϊσταμένους (δ/ντή σχολείου και προϊστάμενο), το σχολικό σύμβουλο και ίσως έναν εκπρόσωπο του συλλόγου γονέων, για να καταθέσει μόνο και μόνο τις απόψεις του για τον εκπαιδευτικό, θα ήταν εφικτή.

Θα επιθυμούσα να κλείσω το σχολιασμό μου με μια διαπίστωση και με μια ευχή:

Διαπίστωση: Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών έχει διακριτά χαρακτηριστικά και σε καμιά περίπτωση τα κριτήρια της αξιολόγησής τους δεν μπορεί να είναι τα ίδια με αυτά των άλλων δημοσίων υπαλλήλων.

Ευχή:  Το υπουργείο να προσπαθήσει αυτή τη φορά να προωθήσει το θέμα της αξιολόγησης χωρίς να υποκύψει στα «επιχειρήματα» περί του αντιθέτου μερικών συνδικαλιστικών μειοψηφιών. Οι οριζόντιες διαδικασίες και μάλιστα οι εξισώσεις με τους τελευταίους είναι πλέον καιρός να τεθούν... στο αρχείο (Βλέπε σχετική γελοιογραφία του κορυφαίου Κ. Μητρόπουλου). Είδομεν ...