Διαφοροποίηση στη μάθηση

Το δικαίωμα στη μάθηση το έχουν όλοι οι άνθρωποι, γι’ αυτό η πολιτεία οφείλει να προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι αν η μάθηση και η απόκτηση των γνώσεων μπορεί να επιτευχθεί στον ίδιο βαθμό σε όλους τους μαθητές.

Σύμφωνα με την ψυχολογία των ατομικών διαφορών οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς τα σωματικά και ψυχοκινητικά τους χαρακτηριστικά, τη γενική νοημοσύνη, τις γνωστικές  λειτουργίες, τη σχολική και επαγγελματική επίδοση και την προσωπικότητα (Παρασκευόπουλος, 1982).

Το κάθε άτομο σκέφτεται και αντιλαμβάνεται με το δικό του τρόπο τα πράγματα, έχει διαφορετικούς ρυθμούς στην πραγματοποίηση διαφόρων γνωστικών διαδικασιών και κατά συνέπεια έχει και διαφορετικό αποτέλεσμα στη μάθηση. Η εμφάνιση της Γνωστικής Ψυχολογίας ενίσχυσε την άποψη για αναγνώριση και σεβασμό της ιδιαιτερότητας του κάθε ατόμου (Πόρποδας, 2003).  Έτσι κάθε διδακτική ενέργεια, για να είναι αποτελεσματική και επιτυχής, πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ατομικές διαφορές των μαθητών και συνεπώς να έχει εξατομικευμένο προσανατολισμό.

Παρακάτω αναφέρουμε  κάποιες ενδεικτικές ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβεί ο εκπαιδευτικός στην προσπάθειά του να εξατομικεύσει (κατά το δυνατόν) την εργασία του στη σχολική τάξη (Καραντζής, 2007, σελ. 27-28):

• Βελτιώνει τις μεθόδους διδασκαλίας του και προσπαθεί να μάθει πολύ περισσότερα πράγματα για το «πώς» μαθαίνει το παιδί.
• Εργάζεται στην τάξη συγκροτώντας ανομοιογενείς ομάδες εργασίας.
• Επιλέγει κάθε φορά εργασίες διαφορετικού βαθμού δυσκολίας και τις αναθέτει στους μαθητές του ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά τους.
• Δίνει οδηγίες οι οποίες πρέπει να είναι κατανοητές και διαφοροποιεί τις ερωτήσεις του και τις εργασίες που αναθέτει στους μαθητές του.
• Επισημαίνει τα κύρια σημεία της ενότητας, δίνει στους αδύνατους μαθητές περιλήψεις και προσπαθεί να επιλύει όλες τις απορίες τους.
• Αξιολογεί τις επιδόσεις των μαθητών του κάνοντας και ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και της μορφής σωστό – λάθος.
• Διευκολύνει τους αδύνατους μαθητές του, χρησιμοποιώντας κατά τη διδασκαλία του εικόνες, σχήματα, διαγράμματα, πίνακες διπλής εισόδου κτλ., προκειμένου να γίνεται περισσότερο κατανοητός.
• Παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο να σκεφτούν και να αναλύσουν τις προσφερθείσες πληροφορίες.
•  Προσπαθεί να δημιουργεί στην τάξη του φιλικό κλίμα και καθορίζει κώδικες καλής συμπεριφοράς, οι οποίοι θα βοηθήσουν το διάλογο στην τάξη. 
• Δημιουργεί προσδοκίες για τους μαθητές του.
• Θέτει στόχους στη μάθηση των μαθητών του και τους αξιολογεί έχοντας πρωταρχικό  στόχο του την ανατροφοδότηση. 
•  Δίνει πρωτοβουλίες στους μαθητές και μοιράζει αρμοδιότητες. 
•  Χρησιμοποιεί δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες και δίνει ευκαιρίες στους μαθητές του να αναζητήσουν νέες πηγές μάθησης.

Πηγές:

Καραντζής, Ι. (2007). Εφαρμογές βασικών της μάθησης στην εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.

Παρασκευόπουλος, Ι (1982). Ψυχολογία ατομικών διαφορών. Αθήνα

Πόρποδας, Κ. (2003). Η Μάθηση και οι δυσκολίες της: Γνωστική προσέγγιση. Πάτρα: Αυτοέκδοση.