Παράδειγματα εννοιολογικού χάρτη (α) (γραφική αναπαράσταση)

Όπως έχουμε τονίσει στην προηγούμενη ανάρτησή μας, ο εννοιολογικός χάρτης είναι ένα σπουδαίο εργαλείο αποτύπωσης των βασικών εννοιών ενός θέματος και στηρίζεται επιστημονικά στην θεωρία των γνωστικών σχημάτων, μια θεωρία που εξηγεί τον τρόπο οργάνωσης και αναπαράστασης της γνώσης. 

Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιώντας τον εννοιολογικό χάρτη διδάσκουν στους μαθητές μέθοδο σκέψης, βοηθώντας τους να καταλάβουν τα στοιχεία που συνθέτουν μια βασική έννοια και τον τρόπο που αυτά συνδέονται μεταξύ τους. 

Ο μαθητής - κυρίως των μικρών τάξεων του δημοτικού σχολείου- με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού μπορεί τις λέξεις του εννοιολογικού χάρτη να τις απεικονίσει με εικόνες ή σχέδια δημιουργώντας γραφικές αναπαραστάσεις, οι οποίες τελικά θα τον βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των διαφόρων εννοιών. Ας δούμε ένα παράδειγμα γραφικής αναπαράστασης (Καραντζής, 2007 και 2011):

Βλέπουμε στην παρακάτω γραφική αναπαράσταση των υδατωδών μετεώρων (σύννεφο, βροχή, χαλάζι, χιόνι, ομίχλη, δροσιά, πάχνη) η οποία με τη βοήθεια σκίτσων βοηθά τον μαθητή να κατανοήσει τις έννοιες αυτές. Η αναπαράσταση αυτή δείχνει ότι όταν οι υδρατμοί συμπυκνωθούν αρκετά στο σύννεφο, μετατρέπονται σε βροχή, η οποία  όταν συναντήσει στρώματα ατμόσφαιρας αρκετά χαμηλής θερμοκρασίας μετατρέπεται σε χαλάζι. Αντίθετα, αν στην ατμόσφαιρα επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες οι υδρατμοί μετατρέπονται σε χιόνι. Τέλος, αν αυτά τα φαινόμενα συμβούν κοντά στο έδαφος, έχουμε αντίστοιχα ομίχλη, δροσιά, πάχνη. 

   

(Πατήστε πάνω στο σκίτσο για μεγέθυνση)

Πηγές:

ΚΑΡΑΝΤΖΗΣ, Ι. (2007). Εφαρμογές Βασικών Αρχών της Μάθησης στην Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg.

ΚΑΡΑΝΤΖΗΣ, Ι. (2011). Ο δάσκαλος στη σχολική τάξη: Ψυχο-παιδαγωγικές και διδακτικές εφαρμογές. Αθήνα: Εκδόσεις ΙΩΝ.